De gemeente Onderbanken stuurt aan op sluiting of verplaatsing van de AWACS-basis in Geilenkirchen. De gemeente wil dat afdwingen via een gang naar het Europese gerechtshof of een Duitse rechtbank. De gemeente Onderbanken neemt een rechtsgeleerde in de arm om een procedure voor te bereiden.
De betreffende jurist, Prof. Dr. Tom Barkhuysen, is geboren in Maastricht en verbonden aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in Europees en bestuursrecht. De gemeente Onderbanken wil aanvoeren dat door de AWACS-vluchten zoveel lawaai, stank en vervuiling ontstaat dat de gezondheid van haar inwoners teveel wordt geschaad. Verder moet een eigen geluidsonderzoek harde gegevens opleveren over het lawaai dat inwoners te verduren hebben. Maar de plaatsing van decibelmeters is vertraagd tot rond de jaarwisseling. De gemeente vond nog geen geschikte plekken om ze op te stellen. De coalitiepartijen Democraten Onderbanken en Progressief Onderbanken staan achter het collegebeleid. Oppositiepartijen CDA en VVD zijn voorzichtiger. Ze vragen zich af of en hoe de gemeente de sluiting gedaan kan krijgen. En zij vinden dat Onderbanken de deur naar onderhandelingen over vermindering van de overlast moet openhouden. Volgens verantwoordelijk wethouder Hans Ubachs (Democraten Onderbanken) is dat een heilloze weg. Men heeft immers al 25 jaar onderhandeld zonder dat dat bruikbare zoden aan de dijk heeft gezet. Er zijn “harde” afspraken gemaakt over het aantal vluchten, een schadevergoeding na de kap van zes hectare bomen in het Schinveldse bos en de aanstelling van een vertrouwenspersoon. Maar er kwam niets van terecht. De inkt van de overeenkomst was nog niet droog of hij werd alweer anders uitgelegd.
Daarbij komt dat ook de beloofde stationering van vliegtuigen met stillere motoren niet doorging, maar er wel lesvliegtuigen en tankers bijkwamen. De discussie in de gemeente Onderbanken kwam op gang na een uitspraak van de Raad van State in maart van dit jaar. Die noemde toen onder meer de kap van zes hectare bos om veiliger AWACS-vluchten mogelijk te maken onrechtmatig. Daarnaast kregen twee hoofdrolspelers in het drama, waarnemend burgemeester Jos Zuidgeest (PvdA) en Gouverneur Leon Frissen (CDA), een fikse draai om hun oren omdat ze destijds de noodverordening nooit hadden mogen afkondigen.
GroenLinks juicht het kordate optreden van de gemeente Onderbanken van ganser harte toe. Eindelijk een locale overheid die ruggengraat toont en de strijd durft aan te gaan met hogere overheden teneinde de belangen van de eigen inwoners te behartigen. Die fossiele herriebakken moeten gewoon uit het luchtruim verbannen worden. Er is geen enkel steekhoudend argument meer te verzinnen waarom die AWACS dag in dag uit het leef- en woongenot in een groot deel van Limburg zouden mogen verzieken. Binnenkort komt er een Kamerdebat aan waarin duidelijk gaat worden wat de opstelling van het Ministerie van VROM en van Defensie gaat zijn na de vernietigende uitspraak van de Raad van State. De Tweede Kamer zit trouwens nog te wachten op een brief van Minister Cramer (VROM), alvorens dit debat gevoerd kan worden. In deze brief moet Cramer vertellen hoe zij de Raad van State uitspraak ziet. Daarnaast moet zij in die brief ook uitleg geven over de situatie rond de vergunning van het NATO-vliegveld. Hiervoor is de Minister afhankelijk van informatie van de Duitse regering.