Dagblad De Limburger berichtte zaterdag 6 februari jl. over een recent gepubliceerd Europees onderzoek van het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal). Daarin is voor duizend Europese steden uitgerekend dat door maatregelen te nemen tegen fijnstof en stikstofoxides jaarlijks 50.000 doden worden voorkomen. Deze top 1000 is samengesteld aan de hand van satellietmetingen van fijnstof en Europese databases over luchtkwaliteit in 2010, 2015 en 2018.

In die top 1000 neemt Heerlen als hoogst genoteerde Nederlandse stad plek 234 in. Het instituut stelt daarbij dat Heerlen de vroegtijdige dood van jaarlijks 56 mensen kan vermijden als de uitstoot van fijnstof daalt tot de norm van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.

De in longziekten gespecialiseerde professor Onno van Schayck van Universiteit Maastricht onderschrijft het onderzoek. Veel gezondheidsproblemen hebben te maken met een combinatie van fijnstof en stikstofoxide. De Euregio met Zuid-Limburg, Aken en Luik is een van de meest vervuilde gebieden van Europa.

De schaduwfractie erkent dat de ‘absolute getallen’ uit het onderzoek wellicht met een marge moeten worden beoordeeld, maar het signaal is evident krachtig. Zij deelt dan ook niet de ontkennende reactie van de Limburgse gedeputeerde Ruud Burlet, die hiermee de gemakkelijkste weg kiest door geen verantwoordelijkheid te willen nemen. Als de afgelopen tijd al minder vervuiling is opgetreden, dan zal dit deels het gevolg zijn van minder mobiliteit door de coronacrisis. Het risico is dan ook aanwezig dat wanneer de situatie zich weer ‘normaliseert’ er ook weer een toename van luchtvervuiling zal plaatsvinden.

In dit verband wees de schaduwfractie B&W ook op recente berekeningen van het RIVM over de uitstoot van fijnstof door het stoken van hout in houtkachels en open haarden. Hieruit is gebleken dat 23% van alle fijnstof die in Nederland ontstaat, vrijkomt bij het stoken van hout door particulieren. Voor de gevolgen van deze luchtvervuiling en vooral de ernst van dit gegeven voor de volksgezondheid verwees de schaduwfractie het College van B&W naar het Longfonds en de Stichting Houtrookvrij. Dat de gemeente Heerlen hier actie kan ondernemen, bewijst onder andere de gemeente Venray. (Bron: Dagblad De Limburger van vrijdag 26 februari).

Volgens de bij de schaduwfractie beschikbare informatie ontbreekt het in Heerlen momenteel aan een effectief actieprogramma tegen de luchtvervuiling door (ultra)fijnstof en stikstof. De Gemeente Heerlen heeft wel een subsidieprogramma voor het aanleggen van groene daken en groene gevels dat beoogt de stad groener te maken en beter bestand tegen hevige buien, en een hete en droge zomer. Daarbij erkennen we dat groen en vooral bomen fijnstof afvangen, maar hier is slechts sprake van een beperkt effect.

Gezien de ernst van de problematiek dient de gemeente volgens de schaduwfractie veel steviger in te zetten op bronmaatregelen die de uitstoot van (ultra)fijnstof en stikstof aanzienlijk verminderen. Zij denkt hierbij aan diverse maatregelen bij verkeer en mobiliteit, evenals het sterk verminderen van de uitstoot door (particuliere) houtverbranding en de uitstoot door industrie plus de in Heerlen in beperkte mate aanwezige veeteelt. Een aantal maatregelen, zoals beperken van vrachtverkeer, bromfietsen en (oude) vervuilende auto’s, het instellen van verkeerszones, de verlaging van de maximumsnelheid en het onder bepaalde omstandigheden strafbaar stellen van verbranden van hout, zal niet populair zijn, maar wel noodzakelijk.

Omdat er maatregelen bij zijn die tevens andere beleidsdoelen dichterbij brengen, ligt integratie van beleidsuitvoering voor de hand. Vanzelfsprekend kunnen ook acties worden ondernomen in samenwerking met de Provincie Limburg en de omliggende gemeenten, maar Heerlen zal moeten waken voor een mogelijk vertragend effect door deze samenwerking.

Samenvattend verzocht de schaduwfractie aan B&W om op korte termijn een effectief actieprogramma op te stellen tegen de uitstoot van (ultra)fijnstof en stikstof in onze gemeente, dit onder het motto ‘Heerlen doet wat het kan’.

Namens de schaduwfractie van GroenLinks in Heerlen ondertekende voorzitster Karin van Doormaal de brief. Voor inhoudelijke vragen kan men terecht bij Harrie Winteraeken.